Høg avdrått og feittprosent
oktober 27, 2010 at 7:46 pm Ingunn 20 kommentarer
Av Ingunn
I forrige innlegg lurte eg på om sur vom (SARA) er eit problem i Norge. I den forbindelse kom det opp dette med feittprosenten i mjølka, og at den ofte er låg når innhaldet av lettfordøyelege karbohydrat i fôrrasjonen er høgt. Eg har plukka ut ein del tal frå besetningar med høg avdrått i kukontrollen for å sjå korleis feittprosenten og ein del andre tal for desse besetningane ser ut. Besetningar med høg avdrått er plukka ut fordi desse må ha eit høgt fôrnivå på kyrne, og fordi det set større krav til energiinnhald i fôrrasjonen. Besetningar med over 9000 kg mjølk per årskyr i 2009 vart satt som grense og då fekk eg ut 230 besetningar. Tabellen under viser gjennomsnittstal for desse besetningane. I gjennomsnitt låg besetningane på knapt 9500 kg/årsku i avdrått, men dei leverte ca. 10% mindre mjølk enn dei har kvote for. Feittprosenten er over 4 og kan derfor ikkje relaterast til noko problem med for mykje lettfordøyelege karbohydrat i rasjonen. Når eg så tel opp antal besetningar med feittprosent under 3,8 så får eg fram 43, eller 19% av dei 230 besetningane, altså ein høg andel! Her kan vi kanskje sjå eit potensiale for å nøste i noko! Motsatt så er det 64 av besetningane som har feittprosent høgare enn 4,2 (og har også bra protein%). Eg skulle gjerne visst kor mange av dei 230 produsentane som brukar TINE Optifôr til å balansere fôrrasjonane? TINE Optifôr er eit godt hjelpemiddel for å oppnå høg avdrått og samtidig ha kontroll på vomma gjennom variablar som ”vombelastning” og ”tyggetidsindeksen”. Desse dataene tyder også på at mange produsentar er dyktige med å få til både høg avdrått og god feitt- og proteinprosent. Lurer på kva desse produsentane legg vekt på i fôringa, t.d. grovfôrkvalitet og om dei vel kraftfôrblandingar med låg vombelastning (t.d. mais, durra)?
| Mjølk pr årsku | 9486 |
| Leverings% | 89,7 |
| Antal årskyr | 27,7 |
| Feitt% | 4,05 |
| Protein% | 3,38 |
| Laktose% | 4,68 |
Entry filed under: Fôringsstrategier. Tags: avdrått, fett%, lettfordøyelige karbohydrat, Sur vom, TINE Optifôr, tyggetidsindeks, vombelastning.
20 kommentarer Add your own
Leave a reply to Tomas Avbryt svar
Trackback this post | Subscribe to the comments via RSS Feed
Topp Team Fôring 
1.
Jørn Viste | oktober 28, 2010, kl. 5:13 pm
Hei
Eg trur ikkje sur vom er noko stort problem i Norge pga høg konsentrasjon av sukker og stivelse. Våre fòrrasjonar er dominert av grovfòr med fiber og protein. Sur vom er nok eit større problem i maisbeltet i f.eks Europa. Raigrassurfòr og mais/helsæd kan f.eks ligge mellom 15 og 24 % i sukker eller stivelse.
Indigeistion, som du bruka i forige innlegg til å få fram tall om sur vom, kan også oppstå i rasjonar med for lite lettfordøyelige karbohydratar. Da er stikkorda dårlig fiberkvalitet, gjæringskvalitet (mye syrer og NH3) eller høgt proteininnhald (PBV, Nitrat ..)
Eg trur vi med fordel kunne hatt eit høgare innhald av sukker og stivelse i våre grassurfòr baserte fòrrasjonar. Sjølve foretrekker eg eit kraftfòr med 4 kornslag (Bygg, Kveite, Havre og Mais) framfor de med mykje fett og veldig vomstabile kraftfòrtypane.
Hilsen ein av 230
2.
Ingunn | oktober 28, 2010, kl. 7:33 pm
Hei
Kjekt å få respons frå ein blandt dei 230 i statistikken :o) Eg trur også det er meir vanleg med sur vom på andre fôrrasjonar som t.d maissurfôr. Når du fôrar med dei 4 kornslaga du nemner, kva mengder er det snakk om og kva har du av grvofôrkvalitet? Går ut frå at du ikkje har problem med låg feittprosent ut frå det du skriv.
mvh
Ingunn
3.
Jørn Viste | oktober 29, 2010, kl. 8:14 am
Hei
Det vanskelige med å være praktikkar i denne samanhengen kan uttrykkas av mottoet til ein fjòsmester på ein jordbruksskule. «Teori er når en vet alt og ingenting fungerer. Praksis er når alt fungerer og ingen vet hvorfor. Her kombinerer vi teori og praksis. Ingenting fungerer og ingen vet hvorfor.»
Derfor ynskjer eg ikkje å være for personlig på bloggen, men fòrplanen blir justert med Tine Optifòr, og eg bruker ein fòringsrådgivar frå enten Tine eller ein privatpraktiserande rådgivar. Eg syns det er viktig å ta fòrprøvar. Av og til er proteinet høgt, andre ganger er det sukker og andre ganger er det luksusopptak av Kalium. Fett % er hittil i år på meieriet 4,3.
Poenget med fleire kornslag er nedbrytingshatsigheten deira i vomma. Eg liker også at kraftfòret er stabilt frå lass til lass med dei ulike kornslaga. Durra kan kanskje erstatte mais, men det er ikkje det samme å bytte bygg med durra. Har ein bestilt korngrøpp bygg, for å tilføre mikrobane i vomma fleire lettfordøyelige karbohydaratar, så er det ikkje det samme om dette er durra med låg nedbrytingsgrad.
Eg las også artiklane i Landsbladet Kvæg om sur vom. Det er bra å være oppdatert, for vi kan også få dette som problem.
Spørsmålet er vel kanskje om vi pådrar kyrne våre sur vom med utfòringsteknikken?
4.
Ingunn | oktober 29, 2010, kl. 9:27 am
Hei igjen, og takk for interessante betraktningar. Det er viktig for oss å få nokre innspel og synspunkt.
mvh
Ingunn
5.
Tomas | oktober 30, 2010, kl. 4:34 pm
Har dobla avdråtten frå 4500 til 9000 på to år. Sist vinter gav me favørserien med kraftfor, men klara ikkje å få i kyrne meir enn 8 kg. kraftfor, pga. laus mage. I år gjev me formel energi rundt 14 kg. til dei med mest mjølk. Avføringen er fin og grovforopptaket er mykje høgare i år enn i fjor. Eg er overbevist at sur vom var problemet i fjor, det er vel mykje norsk korn i favørserien, kanskje noko av problemet der…
6.
Noralv | oktober 30, 2010, kl. 7:23 pm
Hei Thomas!
Imponerende forbedring i avdrått! Du må ha gjort noen solide endringer i din drift.
Jeg vil nok si at kraftfôrvalg er veldig avhengig av hvor mye kraftfôr du har behov for å gi. Litt avhengig av antall tildelinger du har, så vil jeg støtte deg i utsagnet omkring sur vom med «Favør» over 8-10 kg.
Personlig har jeg veldig god tro og erfaring med favør- og Elite-serien på avdråtter mellom 7 000- 9 000. De kraftfôrene gir betydelig mer energi til vommikrobene, bedre proteinutnyttelse av grovfôret og derfor ofte en minst like god produksjonsrespons ved kraftfôrmengder fra 12 kg og nedover. Jeg liker å tenke at vomma er «motoren» og må fôres med best mulig drivstoff for å kunne utnytte det som kommer inn av grovfôr.
For de med mulighet til å kombinere kraftfôrtyper er Energi og Favør veldig ofte en god kombinasjon.
Skal du gi mer en 12 -13 kg som eneste kraftfôr kan det være nødvendig med Energi- sortimentet. Men på lave kraftfôrmengder blir faktisk dette en for «dårlig» sort.
….men sur vom kan nok ha vært problemet ditt sist vinter.
mvh
Noralv
7.
Tomas | oktober 30, 2010, kl. 7:46 pm
Me er i grunn ikkje ute etter større yting no, kun å sikra holdet på kyrne og få kalv i dei i rett tid! FK meinte energi var best til oss då det sikrar holdet betre og ikkje gjev endå meir mjølk før rasjonane kjem over 13-14 kg, Men ein ting, framleis har me låg feitt%, 3,6 til 3,8%, medan protrein%en ligg på 3,5. Gjev kraftfor manuelt 6 ganger i døgnet. Gav betefor som tillegg som supplement i fjor, og det verka positivt. Andre metodar for å få høgare feitt%?
8.
Noralv | oktober 30, 2010, kl. 8:30 pm
Hei!
Rutiner for kraftfîrtildeling er tydeligvis bra!
Fettprosent er relatert til fordøyelighet av grovfôr i vomma. For store kraftfôrmengder eller for få tildelinger gir i så måte gjerne lav fettprosent eller fettdepresjon (lavere enn det du har nå).
Betfôr har jeg, i likhet med deg, erfaring med at fungerer veldig godt. Dette er en fiberkilde med høy fordøyelighet. Den «binder» vomma veldig godt. I de tilfellene jeg har anbefalt det er vi inne med 0,5-1,5 kg pr. ku og dag. Jeg vet ikke så mye om hvordan grovfôret ditt er, men om du har beskjedent med struktur/fiber så kan jo det være en av årsakene til lav fettprosent.
Hos flere av de jeg er rådgiver hos har vi god effekt med å gi enten redusert kraftfôrmengde eller endre kraftfôr. Det er også mulig å gi strukturrikt grovfôr eller halm. Dette er jo for mange mer arbeidskrevende enn å tildele «pellets».
Hvordan ligger urea på tankmjølka? Du har høy proteinprosent og det tyder nok på at både energi og proteinforsyning er god nok.
I mange tilfeller ligger urea i området 5,0-6,5 i besetninger med «energirike» kraftfôr. Dette syns jeg virker som en «sløsing» med protein, selv om det i kraftfôrbransjen og forsåvidt blant oss rådgivere betraktes som ok. Jeg pleier å anbefale å gå et steg «ned» på kraftfôrskalen. Eksempelvis fra Energi til Elite.
Jeg føler også at du skal ha rimelig beskjeden kvalitet på grovfôret om du skal gi 12-14 kg kraftfôr. Gir du lavere kraftfôrnivå så utfordrer du kua i større grad og produserer en mer «effektiv» mjølk. Du virker å være bevisst på holdvurdering som en redskap i daglig drift. Å satse på en mobilisering på 0,5-0,75 holdpoeng mener jeg er en god strategi om du skal ha en effektiv poduksjon. Hvilke tanker har du om det?
Forøvrig kan jeg nevne at vi i Topp Team Fôring har hatt andre besetninger med svært lav fettprosent og der driver vi å sjekker sammenhengen med høyt kaliuminnhold i grovfôret. Dette har Harald Volden skrevet om i et innlegg tidligere.
Noralv
9.
Tomas | oktober 30, 2010, kl. 8:41 pm
Urea ligg no siste månaden på 4,5. I fjor låg me lenge på 3,3 og 3,6. Og me hadde brunstproblem, og omløp. Urea verdiane tykte me var altfor låge då. Harald Volden hadde me mykje kontakt med i fjor i høve dette! Torer ikkje byrja ein ny sesong med så høg avdrått utan å auka kraftforet med 4 kg omlag. Lyt prøva å sikra energitilgangen! Grovforet vårt er ikkje av det beste, men fårhåpentlegvis betre i år. I fjor 0,85Fem. pr. kg tørrstoff.
NDF 476 g/kg TS
213 g/kg iNDF
AAT 20 kg TS AAT20 Standard fôrverdi 76 g/kg TS Beregnet
PBV 20 kg TS PBV20 Standard fôrverdi 29 g/kg TS
Kva seier du?
10.
Tomas | oktober 30, 2010, kl. 8:45 pm
Me gav og MG-rik udner insemineringa, men veit ikkje om eg vil gjera det i år. Me gyllar lett 4 ganger om på 3 slåttar og har denne kation/anion verdien i ei grovforanalyse: Kation anion balanse CAB Mineraler 417 meq/kg TS
11.
Noralv | oktober 30, 2010, kl. 9:06 pm
Hei!
Urea er fin syns jeg. At urea var på 3,3-3,6 i fjor burde ikke være noe problem. Ser en ut over landegrensene (bl.a. Danmark) ligger anbefalingene lavere enn her. De setter også sine anbefalinger for urea med basis i proteininnhold i avlingene. Så med tanke på brunst var nok energiforsyning mer av betydning enn et eventuelt proteinunderskudd.
Når det gjelder grovfôret i fjor så var det ikke noe «toppfôr», men en må jo bruke det en har. Med basis i et avdråttsmål på 9000 kg så ville jeg hatt et utgangspunkt på ca 12 kg kraftfôr ved 36 kg mjølk (beregnet med basisi i litt underdekning i starlaktasjonen). Taket burde nok settes på 14 kg.
Er de tallene du referer til fra fjoråret?
CAB er i de øvre sjiktet vi anbefaler for lakterende kyr (200-450 meq pr. kg ts). Så du kan nok vurdere magnesiumrikt tilskudd.
Om du har startet med insemineringene, hvordan er erfaringene nå?
Sånn umidelbart er det egentlig å vurdere hvilke kyr som har lav fettprosent. Om dette er de høytytende er det mer nærliggende å knytte til kraftfôrmengden.
Om grovfôret er bedre enn 0,85 så er det ganske sannsynlig at du bør legge taket lavere enn 14 kg.
12.
Tomas | oktober 31, 2010, kl. 5:02 pm
1/2 av krne har endå ikkje kalva endå, pga. det dårlege fjoråret…
13.
Ingunn | oktober 31, 2010, kl. 7:52 pm
Hei
Imponerande aktivitet her på laurdagskvelden……og imponerande avdråttsauke du har hatt, Tomas :o)
Så fint at Noralv har vore «på nett» og gitt deg gode råd ang fett%. Eg trur også at det er mest nærliggande å tru at høge kraftfôrmengder er årsak til låg feitt%. Har eit sprøsmål til grovfôropptaket og møka som ser fin ut. Då går eg ut frå at det ikkje er mykje tydelege fiberrestar i møka? Slik eg oppfattar det så er holdet på kyrne slik at dei heller ikkje er særleg feite, tvert om, og dermed skulle ha forutsetningar for eit godt grovfôropptak?
mvh
Ingunn
14.
Tomas | november 1, 2010, kl. 5:48 am
Litt rart dette, kyrne er litt over kva me ønskjer å ha av feitt på dei…Men låg feitt% hadde me i fjor, i år er den noko betre. I fjor gav me 8 kg maks, i år 12-14, og har gått frå favør til energi. Kyrne er meir «gira» på grovfor i år, så eg trur det har med betre vommiljø, og ei betre opptrapping før kalving.
15.
Ingunn | november 1, 2010, kl. 8:08 am
Hei igjen
Så fint at de fått effekt av dei endringane de har gjort. Dette viser kor komplisert vomma er og at ein skal vere bevisst kraftfôrvalget. Lykke til vidare.
mvh
Ingunn
16.
Tomas | november 7, 2010, kl. 5:06 pm
Kan ta med ein spenningstanke….Har voge kyrne i dag. Ei 1. kalvskyr etter 5848 Øygarden mjølk 45 kg seks veker etter kalving. Elles fleire oppudner 50 kg. Korleis er dette mogleg med middels grovfor og 12-15 kg kraftfor? Er dette normalt?
17.
Ingunn | november 8, 2010, kl. 10:14 am
Hei Thomas.
Imponerande avdrått, ja. Eg trur nok det kan gå an, og det virkar som du får det til. Trur det er viktig at kyrne et godt av grovfôret og at kraftfôret blir fordelt på mange tildelingar. Har du store og godt utvaksne kviger ved kalving?
mvh
Ingunn
18.
Tomas | november 8, 2010, kl. 8:14 pm
Ja, dei er store ved kalving. Et ganske godt grovforet i år, som sagt tidlegare verkar vomma godt i år, noko som spelar ei stor rolle…
19.
Ingunn | november 9, 2010, kl. 10:04 am
Det høyrest bra ut. Store kviger får i seg meir grovfôr enn små kviger så det er nok også av betydning. Lykke til vidare.
mvh
Ingunn
20. Leverbyllar « Topp Team Fôring | mai 24, 2011, kl. 6:20 pm
[…] oktober 2010 hadde Ingunn eit innlegg her på bloggen som handla om sur vom. Der er det lenkjer til meir stoff om […]